Hatay, çevresel tehdidi fırsata dönüştüren örnek bir projeyle yeniden doğuyor. Türkiye Sürdürülebilir İnsani Yardım ve Eğitim Vakfı (TÜRSİYEV) ile Hatay Büyükşehir Belediyesi’nin öncülüğünde başlatılan “Asi Nehri ve Kırıkhan Gölbaşı Gölü’nün Rehabilitasyonu ve Su Sümbüllerinin Geri Dönüşümü Yoluyla Yerel Ekonomiye Katkı Projesi”, istilacı su sümbüllerini doğaya zarar veren bir unsur olmaktan çıkarıp toplumsal ve ekonomik faydaya dönüştürüyor.
Bir Tehditten Doğan Umut
Asi Nehri ve Kırıkhan Gölbaşı Gölü’nde hızla yayılan su sümbülleri, su yüzeyini kaplayarak oksijen dengesini bozuyor, balık popülasyonunu tehdit ediyor ve Akdeniz’e kadar uzanan ekosistemi etkiliyor. Ancak bu kez tablo değişiyor:
TÜRSİYEV ve Hatay Büyükşehir Belediyesi, istilacı su sümbüllerini kontrollü şekilde toplayarak geri dönüşüm yoluyla doğal hammaddeye dönüştürmeye başladı.
Kurulan özel atölyelerde kurutulan ve temizlenen bitkiler, Hataylı kadınların elinde sepet, hasır ve dekoratif ürünlere dönüşüyor. Böylece çevresel tehdit, kadın emeğiyle ekonomik kazanca evriliyor.
Kadın Eliyle Yeniden Doğuş
Projenin en güçlü halkasını kadınlar oluşturuyor. Hatay Büyükşehir Belediyesi Halk Eğitim Müdürlüğü ile yürütülen eğitim programlarında, kadınlar su sümbülünü işleyerek üretim süreçlerine katılıyor.
İsviçre merkezli MSC Foundation ve CSD Foundation’ın finansal desteğiyle yürütülen proje, Turquoise Coast Environmental Fund (TCEF), Türkiye Mozaik Foundation, Conservation Collective, Turkish Philanthropy Funds ve Sivil Toplum için Destek Vakfı tarafından da destekleniyor.
Kadın girişimciliğini teşvik eden TOBB Hatay İl Kadın Girişimciler Kurulu da projeye katkı sağlıyor.
Bu iş birlikleri sayesinde Hataylı kadınlar yalnızca gelir elde etmiyor, aynı zamanda sıfır atık vizyonuna dayalı çevre dostu üretimin öncüsü oluyor.
Ekosistem ve Kültür El Ele
TÜRSİYEV Yönetim Kurulu Başkanı Aylin Uçkunkaya, projenin Hatay için bir yeniden doğuş hikâyesi olduğunu vurguladı:
“Deprem sonrası altyapı sorunları, kirlilik ve su sümbülü istilası Hatay’ın doğal yaşamını tehdit eder hale geldi. Ancak biz bu tehdidi fırsata çeviriyoruz. Kadınlar su sümbüllerini işleyerek gelir elde ederken, bölge ekosistemi de nefes alacak. Bu sadece çevresel bir proje değil, toplumsal dayanıklılığın yeniden inşasıdır.”
Uçkunkaya, ayrıca su sümbülünün doğal gübre ve hayvan yemi olarak değerlendirileceğini, böylece doğal döngünün tamamlanacağını ifade etti.
Gölün Nefes Alması, Hatay’ın Umudu
Proje yalnızca insanlara değil, doğaya da umut veriyor. 194 kuş türünün yaşadığı Kırıkhan Gölbaşı Gölü, yeniden nefes alacak. Bölgeye özgü Karabalık ve Zerzuri (Capoeta barroisi) türleri korunarak sürdürülebilir balıkçılık desteklenecek.
Asi Nehri’nin temizlenmesiyle hem sucul yaşam yeniden canlanacak hem de Akdeniz ekosistemi üzerindeki baskı azalacak.
Hatay’dan Dünyaya Açılan Bir Hikâye
Su sümbüllerinin lifleri, Asya ve Güney Amerika’da uzun yıllardır kağıt, hasır ve tekstil ürünlerinde kullanılıyor. Hatay’da başlayan bu dönüşümle, benzer bir başarı hikâyesi Türkiye’den dünyaya taşınacak.
Kadın emeğiyle şekillenen Hatay’ın su sümbülleri, hem çevre hem de toplum için yeniden yaşamın simgesi olacak.
