Hatay, 6 Şubat sabahı sadece beton ve çelikten yapılmış binalarını değil, yılların biriktirdiği insan ilişkilerini, güveni ve sabrı da kaybetti. Artık bu şehirde sadece evler değil, yürekler de yıkık. Kimi eşinden ayrıldı, kimi en yakın arkadaşını sonsuza dek kaybetti. Kimileri hayatta kaldı ama içinde yaşadığı şehirden çoktan koptu.
“O eski biz yok artık”
Antakya'da yaşayan bir vatandaş, depremden sonra evini, işini, annesini ve evliliğini kaybetmiş. “Yıkılan sadece evimiz değildi. Birbirimize tutunma halimiz de yıkıldı. Kocamla üç ay dayanabildik. Hepimiz çok öfkeliydik. Artık kimse kimseyi taşıyamıyor.”
“Sabır taşımız çatladı”
Bir psikolog bölgede yaptığı gönüllü çalışmalarda en çok dikkatini çeken şeyin "tahammülsüzlük" olduğunu söylüyor:
“Deprem travmasıyla baş etmeye çalışan insanlar, en küçük kıvılcımda patlamaya hazır hâlde. Aile içi kavgalar arttı, boşanma oranları yükseldi. Yalnızlaşan, içine kapanan binlerce kişi var. Hatay’da artık göz teması azaldı.”
Boşanmalar Arttı, Nikâhlar Azaldı
Hatay Barosu Aile Hukuku Komisyonu verilerine göre 2023’ün ikinci yarısında boşanma davalarında %38’lik bir artış yaşandı. Yeni evlilik oranları ise önceki yıllara kıyasla %45 azaldı. Uzmanlara göre bu durumun sebebi yalnızca ekonomik zorluk değil; toplumsal aidiyetin ve duygusal dayanışmanın zedelenmiş olması.
Komşuluk Kültürü Darbe Aldı
Mahalle kültürünün güçlü olduğu Hatay'da, eskiden “komşu anahtarı” kavramı yaygındı. Şimdi ise çadırdan konteynere taşınan insanlar arasında güven azalması var. Uzmanlar, özellikle gençler arasında "bireyselleşme" eğiliminin arttığını, yaşlıların ise "yalnızlıktan ve unutulmaktan" mustarip olduğunu belirtiyor.
“İnsanlık azaldı” diyenler çoğaldı
Depremin ardından yapılan saha çalışmaları, insanların en çok "empati eksikliği" ve "yardımlaşma azlığı"ndan şikâyet ettiğini ortaya koyuyor. Hataylı gazeteci M.N. Yılmaz şöyle diyor:
“İlk günlerde herkes birbirine sarıldı. Sonra yardımlar azaldı, ilgiler düştü, insanlar unutulduk hissine kapıldı. Şimdi çoğumuz kendimizi sahipsiz hissediyoruz.”
Hatay sadece yeniden inşa edilmemeli, yeniden iyileştirilmeli
Depremin üzerinden geçen zamanda betonarme yapılar yavaş yavaş yükseliyor. Ama ruhlarda hâlâ derin çatlaklar var. Hatay, yalnızca fiziksel olarak değil, toplumsal ve duygusal olarak da ayağa kaldırılmalı. Çünkü bu şehirde insanlar hâlâ ya göçüyor ya susuyor ya da içten içe çöküyor.
