6 Şubat Depremi Hafızalara Kazındı
6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan büyük deprem, Hatay ili ve özellikle Antakya kent merkezini derinden etkiledi. Yüzlerce yıllık tarihî ve kültürel birikimiyle bilinen Antakya, afetten sonra yalnızca fiziksel değil, sosyal ve kültürel açıdan da ağır bir yıkım yaşadı. Temel ihtiyaçların karşılanamaması nedeniyle binlerce kişi kenti terk etmek zorunda kaldı. Afet sonrası sosyal medyada paylaşılan, kentin eski haline duyulan özlem ise, bu yıkımın yarattığı toplumsal travmanın açık bir göstergesi oldu.
Projenin Hedefi: Belleği Korumak
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi koordinatörlüğünde yürütülen ve TÜBİTAK tarafından desteklenen proje, deprem sonrası kentin sosyal ve kültürel hafızasını kayıt altına almayı amaçladı. “Bellek Antakya” adlı projede, kentin çok kültürlü yapısının gelecek nesillere aktarılması hedeflendi. Aynı zamanda yakınlarını, evlerini ve mahallerini kaybeden Antakyalılar için bir bellek mekanı oluşturularak yaşanan travmanın izleri de kayıt altına alındı.
Kültürel Hafıza İçin Sahada Yoğun Çalışma
15 Şubat 2024 - 15 Nisan 2025 tarihleri arasında sürdürülen proje kapsamında çarşı alanları, yerleşim yerleri ve konteyner kentlerde odak grup görüşmeleri yapıldı. Yüz yüze görüşmeler, video çekimleri ve ses kayıtları ile desteklenen saha çalışmaları sonucunda metin, görsel ve işitsel veriler toplandı.
Projede yer alan araştırmacılar şunlardır:
Doç. Dr. Alim Koray Cengiz (Yürütücü) – Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Doç. Dr. Kutay Yılmaz – Beykent Üniversitesi
Doç. Dr. Yücel Dinç – Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Prof. Dr. Ayşegül Karakelle Alper – Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Prof. Dr. Savaş Arslan – 9 Eylül Üniversitesi
Doç. Dr. Hakan Aşkan – 9 Eylül Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Kürşat Kaan Özkemahlı – Atatürk Üniversitesi
Öğr. Gör. Dr. Gökhan Evecen – Akdeniz Üniversitesi
Saha sürecinde ayrıca 12 bursiyer görev alarak, görüşmelerin düzenlenmesi, video çekimleri ve web sitesi içeriğinin oluşturulmasına katkı sağladı.
Bellek Antakya Platformu Yayında
Projenin en somut çıktısı olan www.bellekantakya.com adlı web sayfası, Antakya’nın hafızasını dört temel kategoride sunuyor:
-
Mekanlar ve Yerler
-
Lezzetler ve Tatlar
-
Çok Kültürlülük ve Dini Çeşitlilik
-
Zanaatlar
Bunlara ek olarak, 8. Antakya başlıklı özel bir bölümde Antakyalıların geleceğe dair beklentileri yer alıyor. Platformda 175 video görüşmesi, 150 ses kaydı ve yüzlerce görsel içerik bulunuyor.
Belgesel ve Bilimsel Yayınlar Yolda
Toplanan verilerle hazırlanan belgesel film, Antakya’nın belleğini görsel bir anlatıyla ölümsüzleştiriyor. Ayrıca proje kapsamında iki ayrı bilimsel kitabın da 2026 yılında yayımlanması planlanıyor.
Projeye mali destek sağlayan TÜBİTAK’a ve çalışmaları boyunca akademik ve idari destek veren Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi yönetimine teşekkür ediliyor. Ayrıca saha görüşmelerine katılan ve projeye katkı sunan tüm Antakyalılara da özel bir teşekkür sunuluyor.
