Neolitik Dönemin Başlangıcına Işık Tutuyor
Şanlıurfa'nın Eyyübiye ilçesinde, Göbeklitepe ve Karahantepe'den daha eski olabileceği düşünülen Mendik Tepe'de yürütülen kazılar, Neolitik dönemin bilinmeyen yönlerini gün yüzüne çıkarıyor. Liverpool Üniversitesi'nden Prof. Dr. Douglas Baird başkanlığında sürdürülen çalışmalar, yerleşik hayata geçiş sürecine dair çarpıcı ipuçları sunuyor.
Göbeklitepe'den Daha Eski Olabilir
Kazı Başkanı Prof. Dr. Douglas Baird, bölgedeki yapıların tarihlendirmesine ilişkin şunları söyledi:
"Burası Göbeklitepe ve Karahantepe ile ilişkili ama onlardan biraz daha eski olabilir. Neolitik dönemin en başlarına tarihlendiğini düşünüyoruz."
Bu iddia, Taş Tepeler Projesi kapsamında incelenen diğer yerleşimlerin kronolojik sırasını yeniden değerlendirme gerekliliğini doğuruyor.
'T' Biçimli Olmayan Taşlar Dikkat Çekiyor
Mendik Tepe'yi benzersiz kılan önemli özelliklerden biri, “T” biçimli olmayan dikili taşlar. Göbeklitepe ve Karahantepe’deki ikonik "T" taşların aksine, bu alanda rastlanan farklı biçimlerdeki taş yapılar, bölgeye özgü bir kültürel anlayışı yansıtıyor. Baird bu durumu, “Yerleşime özgü farklı bir kültürel özellik olabilir,” şeklinde yorumladı.
Yaklaşık 5 kilometre uzaklıktaki Çakmak Tepe’de de benzer taşların bulunması, bu alanların daha erken dönemlere tarihlendirilebileceği ihtimalini güçlendiriyor.
Konut mu, Ritüel Alanı mı?
Kazılar sırasında farklı boyutlarda çok sayıda yapı gün yüzüne çıkarıldı. Bu yapıların ne amaçla kullanıldığı ise henüz kesinlik kazanmış değil.
Prof. Baird, bu konuda şu değerlendirmeyi yaptı:
"Küçük yapılar özel işler için mi kullanıldı? Büyük olanlar konut muydu, yoksa ritüel amaçlı mıydı? Özellikle büyük bir yapının sağlam ve özenli taş işçiliği dikkat çekiyor."
Taş Tepeler Projesi'ne Yeni Bir Boyut
Mendik Tepe kazıları, Taş Tepeler Projesi’nin gelişimine katkı sağlamanın ötesinde, Neolitik çağın başlatıcı dinamiklerini çözümlemek adına da kritik önem taşıyor. Elde edilen veriler, insanlığın avcı-toplayıcı yaşam tarzından yerleşik düzene geçişini daha detaylı anlamamıza olanak sağlıyor.
