6 Şubat depremlerinin en ağır yıkımı yaşattığı Hatay’da ekonomik hayat hâlâ normale dönemedi. Antakya, Defne, Kırıkhan, Samandağ, Hassa ve İskenderun başta olmak üzere tüm bölgeler, aradan geçen iki yıla rağmen hâlen bir “şantiye şehri” görünümünde.
Bitmeyen altyapı, yol ve inşaat çalışmaları ticari hayatı durma noktasına getirirken, esnaf günlük kazanç elde edemez hâle geldi.
Saha verileri, Hatay’daki ticari çöküşün boyutlarını net biçimde ortaya koyuyor:
• Günlük siftah yapamadan kepenk kapatan esnaf: %40–45
• Düzenli iş yapamayan esnaf: %60
• Gelir kaybı: %55–70
• Çek–senet ödemelerini geciktiren veya ödeyemeyen esnaf: %68
• Hukuki takip riski: %30
• Kiraların deprem öncesine göre artışı: 10 kat
• Vergi ve SGK borcunu ödeyemeyecek durumda olan esnaf: %80–85
Antakya ve Defne başta olmak üzere birçok ilçede süren kazılar, kontrolsüz yol kapanmaları ve trafik kesintileri nedeniyle müşteri hareketliliği yok denecek kadar azalmış durumda. Esnaf, “Dükkânı açıyoruz ama iş yok” diyerek yaşanan tabloyu özetliyor.
Altyapı çalışmalarının koordinasyonsuz ilerlemesi, aynı sokakların tekrar tekrar kazılması ve firmaların gelişi güzel yol kapatması ticareti tamamen felç etmiş durumda.
Ayrıca bakan ve milletvekili ziyaretleri öncesi yolların geçici olarak düzenlenmesi, şehrin makyajlanması; ziyaret sonrası bu düzenlemelerin geri kaldırılması, bürokrasinin gerçek tabloyu görmesini engelliyor.
DESTEK KREDİLERİ BORCA DÖNÜŞTÜ: ESNAF HİBE VE FAİZSİZ DESTEK BEKLİYOR
Deprem sonrası verilen destek kredilerinin faiz oranlarının yükselmesi, birçok işletmenin borç sarmalına girmesine neden oldu.
Esnaf kazanç elde edemediği bir dönemde kredi geri ödemesi yapmakta zorlanıyor; birçok işletme krediyi krediyle kapatmaya çalışıyor.
Nazmi Kıymacı bu konuda şu uyarıda bulundu:
“Geliri olmayan esnafa kredi teklif etmek çözüm değildir.
Esnaf krediyle ayakta duramaz.
Hatay’ın ihtiyacı borç değil; hibe ve tamamen faizsiz destektir.”
Kıymacı, mevcut kredi sisteminin deprem şartlarında işlemediğini belirterek:
- Faizli kredilerin durdurulmasını,
- Deprem dönemine ait kredi borçlarının silinmesini,
- Yeni desteklerin hibe veya tamamen faizsiz olması gerektiğini
zorunlu bir ihtiyaç olarak ifade etti.
NAZMİ KIYMACI: “ESNAFIN ARTIK NEFES ALACAK GÜCÜ KALMADI”
Anahtar Parti Hatay İl Başkanı Nazmi Kıymacı, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Hatay’da ticaret durmuş, esnafın borç ödeme kapasitesi tamamen bitmiştir.
Bu şartlarda vergi, SGK veya çek–senet ödemesi beklemek gerçekçi değildir.
Mücbir sebep uzatılmalı, deprem dönemine ait borçların tamamı silinmelidir.”
Kıymacı sözlerine şöyle devam etti:
“Hatay esnafı yok sayılmamalıdır. Sorunlar makyajlanarak gizlenemez.
Hükümet sahaya inmeli, esnafın gerçek durumunu yerinde görmelidir.”
TALEPLER ŞÖYLE SIRALANDI:
1. Hatay’da mücbir sebep uygulaması en az 1 yıl daha uzatılmalıdır.
2. Deprem dönemine ait vergi ve SGK borçları tamamen silinmelidir.
3. Kredi faizleri düşürülmeli ve esnaf için özel finansman paketi açıklanmalıdır.
4. Ticari kiralar için acil düzenleme yapılmalıdır.
5. Çek–senet takipleri durdurulmalı, esnafa yeniden yapılandırma hakkı tanınmalıdır.
6. Altyapı ve yol çalışmaları hızlandırılarak şehir ticarete uygun hâle getirilmelidir.
7. İskenderun bölgesindeki büyük fabrikaların cirosu, Hatay ekonomisini olduğundan güçlü göstermekte; ilçelerin gerçek ticari çöküşü ayrıca değerlendirilmelidir.
SON SÖZ
Hatay’ın yeniden ayağa kalkabilmesi; esnafın yükünün azaltılması, borçlarının silinmesi ve şehrin şantiye düzeninden çıkarılmasıyla mümkündür.
Hatay’daki ekonomik kırılganlık, acil çözüm gerektiren millî bir sorundur.
