Son haftalarda Türkiye’nin farklı illerinde art arda görülen gıda zehirlenmesi vakaları kamuoyunda endişe yaratıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı, vatandaşları olası riskler konusunda uyarıyor. Yetkililer, özellikle doğadan gelişigüzel toplanan zehirli bitkiler ile toplu yemek organizasyonlarında hazırlanan gıdaların vakalardaki artışta belirleyici olduğunu vurguluyor.
Zehirli Bitkiler ve Etiketsiz Gıdalar Başlıca Risk
Uzmanlar, görünüşte masum görünen bazı bitkilerin sinir sistemini etkileyen güçlü toksinler içerdiğini belirtiyor. Bu maddeler, kısa sürede görme kaybı, bilinç bulanıklığı ve solunum yetmezliği gibi ciddi tablolara yol açabiliyor. Bakanlık yetkilileri, etiketsiz, menşei belirsiz ve kayıt dışı ürünlerin tüketilmesinin ciddi sağlık riski oluşturduğunu söylüyor. Özellikle internet ve sosyal medya üzerinden satılan “organik” veya “ev yapımı” ürünlerde denetim dışılık riski bulunduğu ifade ediliyor.
Toplu Yemeklerde Art Arda Zehirlenmeler
Son dönemde yaşanan vakaların büyük kısmı düğün, mevlit, taziye yemekleri ve yurt gibi kalabalık organizasyonlarda gerçekleşti. Uzmanlar, tek tencerede pişirilen yemeklerin uzun süre bekletilmesi, uygunsuz taşıma koşulları, çapraz bulaşma ve yetersiz hijyen uygulamalarının bu vakalarda öne çıktığını belirtiyor.
Bakanlık Denetimleri Sıklaştırdı, Yaptırımlar Artırıldı
Tarım ve Orman Bakanlığı, 81 ilde yürüttüğü gıda denetimlerinde toplu tüketim yerlerinin kayıt ve hijyen durumlarını düzenli olarak kontrol ediyor. 2025 yılı içerisinde yapılan 1 milyon 103 bin 52 denetimde uygunsuzluk tespit edilen işletmelere 25 bin 749 idari para cezası uygulanırken, toplam 2 milyar 206 milyon 162 bin 590 TL tutarında yaptırım kararı alındı ve 495 işletme hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusu yapıldı.
İstanbul’da faaliyet gösteren 135 bin 717 gıda işletmesinde ise bu yıl 192 bin 148 resmî kontrol gerçekleştirildi; 8.026 işletmeye idari para cezası uygulandı ve 79 dosya Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusu olarak iletildi. Beşiktaş Ortaköy Mahallesi’nde faaliyet gösteren 138 gıda işletmesinde ise 202 denetim yapıldı.
Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları Devam Ediyor
Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda okuryazarlığını artırmak amacıyla sosyal medya kampanyaları, okul eğitimleri ve işletmelerde bilgilendirme faaliyetleri yürütüyor. Türkiye, bu yıl Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin #SafeSafe2Eat kampanyasına da katıldı.
Erken Bildirim Programı ile Salgınlar Yakından İzleniyor
Sağlık Bakanlığı ve il sağlık müdürlükleri tarafından yürütülen “Gıda Kaynaklı Zehirlenmelerde Erken Bildirim Programı” sayesinde olası salgınlar hızlı şekilde takip ediliyor. Şikâyet üzerine yapılan kontrollerde ürünlerden numune alınarak Halk Sağlığı Laboratuvarlarında inceleniyor; uygunsuzluk tespit edilirse hem savcılığa hem de ilgili kurumlara eş zamanlı olarak iletiliyor.
Vatandaşlara Uyarılar
-
Yemekler pişirildikten sonra en kısa sürede tüketilmeli; oda sıcaklığında uzun süre bekletilmemeli.
-
Sıcak tutulacak gıdalar 65°C’nin altına düşmemeli ve bu sıcaklıkta 3 saatten fazla bekletilmemeli.
-
Catering firmalarının Bakanlık İşletme Kayıt Belgesine sahip olup olmadığı kontrol edilmeli.
-
Çiğ ve pişmiş ürünler aynı ekipmanla hazırlanarak çapraz bulaşmaya yol açılmamalı.
-
Et, pilav ve salatalar kapalı kaplarda taşınmalı.
-
Kullanılan suyun içilebilir nitelikte olması sağlanmalı; kuyu veya tanker suları için analiz raporu bulunmalı.
-
Artan yemekler ertesi gün yeniden ısıtılarak servis edilmemeli.
-
Belirti gösteren kişiler (bulantı, karın ağrısı, halsizlik) hemen 112’ye yönlendirilmeli.
-
Toplu yemek sağlayan işletmeler her öğünden en az 72 saat numune saklamak zorunda.
Gıda Güvenliği İçin Temel Kurallar
-
Açıkta satılan gıdalar mümkün olduğunca tercih edilmemeli.
-
Doğadan toplanan mantar, meyve ve otlar uzman onayı olmadan tüketilmemeli.
-
Bozulmuş, şişmiş veya rengi değişmiş konserveler kesinlikle yenmemeli.
-
Şüpheli ürünler ALO 174 Gıda Hattı veya WhatsApp İhbar Hattı üzerinden bildirilmeli.
-
Vakayla ilişkili örnek ürün ve ambalajlar saklanmalı.
