Cumhuriyet’in Temel Belgesi 98 Yaşında
Tam 98 yıl önce, 15 Ekim 1927’de başlayan ve altı gün süren Nutuk, yalnızca bir konuşma değil, Cumhuriyet’in manifestosu niteliğindeydi. Mustafa Kemal Atatürk, bu tarihi konuşmasında hem geçmişi belgeledi hem de geleceğe yön veren bir ulusa seslenişte bulundu.
Tarihçi-yazar Sinan Meydan, yazısında, Nutuk’un bir tarih anlatısından çok daha fazlası olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Atatürk, Nutuk’la hem geçmişin hesabını vermiş hem de gelecek kuşaklara rehber olacak bir belge bırakmıştır.”
Altı Günlük “Ulusa Sesleniş”
Atatürk, Nutuk’u Cumhuriyet Halk Partisi’nin İkinci Büyük Kongresi'nde, 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında 36 saat 31 dakika süren bir konuşmayla okudu. Bu nedenle yabancı kaynaklarda “Six-Day Speech” (Altı Günlük Konuşma) olarak anılıyor.
Meydan, Atatürk’ün bu konuşmayı, “milletine hesap vermek” amacıyla yaptığını vurgulayarak,
“Nutuk, siyasi ve ahlaki hesap verme kültürünün en güçlü örneğidir,”
dedi.
“Efendiler, Milletimize Hesap Vermek Görevimdir”
Atatürk kongreyi açarken şu tarihi sözleri söyledi:
“Efendiler, geçmişe ait olaylar hakkında bazı şeyler söylemek ve yıllardır süren çalışmalarımızın milletimize hesabını vermek görevimdir.”
Bu sözlerle başlayan Nutuk, sadece savaşların değil; ekonomik yardımların, bağışların ve yapılan inkılapların da belgelenmiş bir özeti oldu.
Laikliğin ve Modernleşmenin Belgesi
Nutuk, halifeliğin kaldırıldığı, medreselerin kapatıldığı, Medeni Kanun’un kabul edildiği bir dönemde kaleme alındı. Meydan, bu atmosferde yazılan Nutuk’un, “laiklik ve modernleşme adımlarını belgeleyen bir milli rehber” olduğunu söylüyor.
“Atatürk önce kulaklara, sonra zihinlere seslenmiştir. Okuma yazma oranının yüzde 10 olduğu bir ülkede, sözüyle milletine ulaşmıştır,”
ifadelerini kullanıyor.
“Gençliğe Hitabe” ile Biten Sonsuz Bir Başlangıç
Nutuk’un “1919 yılı Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım” cümlesiyle başlayıp, “Ey Türk gençliği…” hitabıyla sona ermesi tesadüf değil. Meydan, bu yapının simgesel önemine dikkat çekerek şöyle diyor:
“Atatürk, geçmişi anlatırken geleceği Türk gençliğine emanet etmiştir. Nutuk, kapanış değil, yeni bir başlangıçtır.”
“Bugün Hâlâ Yol Gösterici”
Sinan Meydan, yazısını şu sözlerle tamamlıyor:
“98 yıl sonra bugün Türkiye, Atatürk’ün Nutuk’ta anlattığı tam bağımsızlık, ulusal egemenlik ve çağdaş uygarlık mücadelesine yeniden ihtiyaç duyuyor.”
